Soru sorma tekniği Benjamin Bloom tarafından geliştirilmiş, doğru soru sorma yollarını gösteren bir tekniktir. Buna göre öğretmen bir konuyu anlatmadan önce, öğrencilerinin ne bildiklerini mutlaka sormalıdır. Bu, ona öğrencinin seviyesi hakkında önceden fikir verecektir.
Yapılan araştırmalara göre öğretmenlerin çoğu zamanının %30 unu sınıfta öğrencilere soru sormakla geçirmektedir. Zamanının diğer bir çeyreğini de dersleri gözden geçirmek, ders anlatmak ve sınav notları tayin etmek konusunda harcamaktalardır. Kısacası, öğretmenler sınıfta ders işleme zamanının yarısını soru sormak, sordurmak, soruları değerlendirmekle meşguldürler. Eğer durum böyle ise, herşeyden önce öğretmenlerin soru sorma, sorgulama konusunda yeterli becerileri edinmeleri gerekmektedir. Öğretmen olarak diyebilir miyiz ki, biz yeterli derecede soru sorma ve sorgulama becerilerine sahibiz. Cevap hayırdır. Cevabınız evet ise bu sizin sadece %90 derecede düşük düzeyde basit sorular sormayı bildiğinize işarettir.
Vatandaşlık eğitimi, küçük vatandaşların ciddi ve yüksek düzeyde sorular sorabilmesini gerektirir. Hayat bilgisi, sosyal bilgiler ve bilimler derslerinin hedefleri etkin vatandaş yetiştirmektir. Bir demokraside etkin vatandaşların, etkin ve uygun sorular sorarak problem çözmeyi ve birlikte bir karara varmayı öğrenmeleri zorunludur. Bir vatandaş problem çözmeyi iyi düşünmeyi bilmezse, etkin kararlar alabilir mi? Toplumsal soruların çözümü, doğru soru sormayı ve cevaplamayı gerektirir.
Genellikle insanlar iki seviyede düşünür. Birincisi “alt seviye”, ikincisi ise “üst seviyedir”. Alt düzey sorular bilişsel alanın bilme, anlama ve uygulama gibi alt düzeyde düşünme yeteneği ile, üst düzey sorular ise analiz, sentez ve değerlendirme düzeyindeki davranışlarla ilişkilidir. Bu yönden bilişsel alan basamaklarını kapsayan soru türleri alt düzeyden üst düzeye doğru olmak üzere (1) bilgi basamağında - hatırlama ve tekrarlama düzeyinde sorular, (2) kavrama ve uygulama düzeyinde yakınsama, (3) sentez ve analiz düzeyinde uzaksama ve (4) değerlendirme düzeyini içeren değerlendirme sorularından oluşur.
Alt seviyenin düşünce sırası; bilgi, anlama ve uygulamadır. Bilgide öğrencinin kullanması gereken fiiller; tanımlamak, hatırlamak, tasvir etmek, sınıflamak, teşhis etmek ve kıyaslamaktır.
Bilgiyi ölçen sorular;
Hikayede ne oldu?
Kaç kişi vardı?
Anlatılanları sıraya diziniz.
Anlarken kullanılması gereken fiiller; açıklamak, çevirmek, resimlemek, özetlemek ve genişletmektir.
Anlamayı ölçen sorular;
Hikayeden ne ders çıkardın?
Kendi tümcelerinle ifade et.
Ana karakter kimdir?
Uygulamada kullanılan fiiller ise; yeni bir duruma uyarlamak, göstermek, tahmin etmek ve uyarlamaktır.
Uygulamayı ölçen sorular;
Sana göre ne değişmeli?
Karaktere hangi soruyu sorardın?
Hikayeden yola çıkarak sebep-sonuç grafiği yazabilir misin?
Üst seviyenin düşünce sırası ise; analiz, sentez ve değerlendirmedir.
Analiz yapabilmek için yapılması gereken fiiller; sonuca varmak, ilişki kurmak, desteklemek, parçalara ayırmak, farklılaştırmak ve keşfetmektir.
Analizi ölçen sorular;
Hikayede başka neler olabilirdi?
Sence bunlar başka ne gibi sonuçlar doğurur?
Hikayedeki karakterler sence nasıl davrandı, onu böyle davranmaya neler itmiş olabilir?
Sentez yapabilmek için tasarlamak, yaratmak, yeniden organize etmek ve birleştirmek gerekir.
Sentezi ölçen sorular;
Ne gibi çözüm yolları görüyorsun?
Hikayeden yola çıkarak bir şarkı yazabilir misin?
Hikayedeki karakter bir televizyon programında olsaydı hangi programa daha çok yakışırdı?
Değerlendirebilmek için ise değer biçmek, tahmin etmek, savunmak ve ispatlayabilmek gereklidir.
Değerlendirmeyi ölçen sorular;
Daha iyi bir çözüm var mıydı? Sence neydi?
Hikayedeki karakter sen olsaydın ne yapardın?
İstediğin şeyleri yapabilmen için, neleri değiştirmen gerekir?
Öğrencileri düşünmeye sevk edecek soru sorma stratejilerinden bazıları:
Öğrencilere bir cevabın neden doğru olduğunun sorulması.
Bilginin kullanılmasının sağlayacağı faydaya yönelik soruların sorulması.
Bir durumun sonucunu başka bir duruma uyarlayarak sorular sormak.
Bir olayın bir kısmını değiştirerek sorular sormak.
Kavramları, olguları, olayları değerlendirerek karşılaştırmayı gerektiren sorular sormak.
Verilen sözcük, terim ya da nesnelerin neler çağrıştırdığını beyin fırtınası yoluyla istemek.
Öğrenilen bilgilerin gerçek hayatta kullanılması ile ilgili bağlantılar kurulmasını istemek vb.
Kişisel ve Manevi Gelişim Okunma: 
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder